آفت زنبور مغز خوار پسته چیست و شامل چه خساراتی می‌شود؟

آیا شما صاحب یک باغ پسته هستید و می‌خواهید با آفات و بیماری‌های آن آشنا شوید؟ در زمان برداشت محصول می‌بینید که پسته‌ها کاملا پوک شده‌اند و محتویات خاصی ندارند؟ می‌خواهید بدانید که چه آفت‌هایی از مغز پسته تغذیه می‌کنند تا از آن‌ها جلوگیری کنید؟ در این مطلب به معرفی آفت زنبور مغز خوار پسته می‌پردازیم و عملکرد آن در ایجاد خسارت به باغ شما شرح می‌دهیم.

آفت زنبور مغز خوار پسته چیست؟ 

یکی از آفات مهمی که می‌تواند باغ‌های پسته را درگیر کند و از این طریق باعث متضرر شدن شما و ایجاد خسارت‌های اقتصادی شود، آفت زنبور مغز خوار پسته محسوب می‌شود. این آفت به‌طور عمده در مناطقی با آب‌و‌هوای گرم و خشک یافت می‌شود. در مناطقی از ایران مانند کرمان که پسته‌ها به‌صورت گسترده کشت می‌شوند و باغ‌های زیادی را در خود جای می‌دهند این آفت بیشتر دیده می‌شود.

از مهمترین آسیب‌های آفت زنبور مغزخوار پسته می‌توان به که تخم‌گذاری در دانه‌های پسته اشاره کرد. زنبور ماده در مرحله بلوغ خود تخم‌های خود را در داخل دانه‌های پسته قرار داده و پس از اینکه لاروها از تخم‌ها خارج شدند، با خوردن به مغز پسته، آسیب اصلی را به آن وارد می‌کند. در طی این فرایند تغییر رنگ و شکل در دانه پسته ایجاد شده و آن را غیرقابل استفاده می‌کند.

انواع آفات زنبور مغز خوار پسته

حالا که می‌دانید این آفت چیست و چگونه باعث ایجاد خسارت در باغ پسته شما می‌شود، باید با انواع آن آشنا شوید. درست است، آفت زنبور مغز خوار پسته به دو نوع کلی تقسیم می‌شود که در ادامه به آن اشاره می‌کنیم:

آفت زنبور سیاه مغز خوار پسته 

همانطور که از اسم آن مشخص است، این آفت (Eurytoma plotnikovi Nikolskaya) یک حشره است که دو جنس نر و ماده دارد. نوع ماده این حشره به رنگ کلی بین قهوه‌ای تیره تا قرمز دیده می‌شود. طول این حشره به ۴ الی ۴/۵ میلی‌متر می‌رسد و نقاطی از بدن آن مثل سر و قفسه سینه، بر خلاف سایر قسمت‌ها سیاه رنگ است. این حشره در فرایند تخم‌ریزی، تخم سفید رنگ خود را روی قسمت استخوانی پسته قرار می‌دهد.
در مقابل، نوع نر این حشره کاملا به رنگ سیاه است. شاید برای شما جالب باشد که بدانید، نوع نر زنبور سیاه مغز خوار پسته، از نوع ماده آن کوچکتر بوده و طول آن نهایتا به ۴ میلی‌متر می‌رسد. مفصل‌های این حشره از بالا شکل نامتقارن و عجیبی دارد که در انتهای بدن شکل باریک و صافی به خود می‌گیرد.

این حشره جزء آفات تک نسلی محسوب می‌شود که در پاییز و زمستان به‌صورت لارو کامل درون ارقام مختلف پسته زندگی کرده و از آن تغذیه می‌کنند. چه پسته روی درخت باشد و چه کف باغ شما پخش شده‌ باشد، از آسیب این آفت در امان نمی‌ماند.

آفت زنبور طلایی مغز خوار پسته 

نوع دیگر آفت زنبور مغز خوار پسته را به نام زنبور طلایی مغز خوار پسته می‌شناسند. وقتی این حشره به بلوغ می‌رسد و شکل نهایی خود را پیدا می‌کند، می‌توانید آن را در رنگ زرد فلزی مشاهده کنید. اندازه این حشره به ۳ الی ۵ میلی‌متر می‌رسد. چیزی که بیش از هرچیز دیگر در ظاهر این زنبور توجه شما را به خود جلب خواهد کرد، چشم‌های مرکب قرمز آن است.
زنبورهای طلایی ماده تخم‌های خود را درون میوه پسته می‌گذارند تا از آن تغذیه کرده و رشد کند. لاروهای حاصل از این حشره خمیده هستند و در بخش‌های مختلف فرم پر و ورمی شکل دارند که روی آن ۱۳ بند دیده می‌شود. لارو همان مرحله‌ای از رشد این آفت است که می‌تواند کل محصولات پسته شما را از بین ببرد.
در زمستان آفت زنبور طلایی مغز خوار پسته (Megastigmus pistaciae) به‌صورت لارو در پسته‌ها زندگی کرده و پس از اینکه خوب از آن تغذیه کرد و به شکل و شمایل حشره کامل در آمد، خواهید دید که پسته شما کاملا پوک شده‌است و مغزی ندارد. این نوع از آفت زنبور مغز خوار پسته ۲ نسل دارد اما از لحاظ تراکم، کمتر از نوع زنبور سیاه است.

آفت زنبور مغزخوار پسته و خسارات آن 

خساراتی که آفت زنبور مغز خوار پسته به باغ شما می‌زنند، عملا غیرقابل جبران است؛ زیرا هم خود محصول را مورد حمله قرار می‌دهند و هم از بذر آن تغذیه می‌کنند. در ادامه چند نوع از خسارات و نشانه‌های آسیب این آفت را نام برده‌ایم تا به‌عنوان یک راهنما از آن استفاده کنید. توجه داشته باشید که حتی اگر خسارات ذکر شده در تعداد کم برای شما اتفاق بیفتد، باز هم باید به فکر کنترل و درمان آن باشید.

• تغذیه از مغز پسته 

لاروهای زنبور مغز خوار پسته زمانی‌که این محصول به مرحله نهایی رشد خود رسید، کامل‌شده و شروع به تغذیه از مغز این محصول می‌کنند تا جایی که جز فضولات چیز دیگری از آن باقی نخواهد ماند.

• خشک‌شدن پسته‌ها 

اگر با گشت‌و‌گذار در باغ پسته خود متوجه شدید که تعداد زیادی از آن‌ها چروکیدگی پیدا کرده‌اند و حالت خشکی دارند، بدانید که از خسارات اصلی بیماری زنبور مغز خوار پسته است که به دلیل استحکام از درختان جدا نمی‌شود. بیشترین علت خشک‌شدن پسته را می‌توان ناشی از نوع سیاه این آفت پسته دانست که بیشترین حجم خسارت به باغ‌های پسته را هم از آن خود کرده‌است.

• ایجاد لکه‌های سیاه در بافت پسته

از نمونه خسارات دیگر این بیماری می‌توان به ایجاد لکه‌های سیاه در بافت آن اشاره کرد. این فرایند به این دلیل رخ می‌دهد که آفت زنبور طلایی مغز خوار پسته بر خلاف نوع سیاه آن، از پوسته این محصول تغذیه نمی‌کند و در مراحل اول به‌صورت لکه‌های سیاه تشخیص داده می‌شود.

درمان بیماری زنبور مغز خوار پسته 

تا اینجا متوجه شده‌اید که آفت زنبور مغز خوار پسته، چه سیاه باشد و چه طلایی، چه تهدیدی برای محصولات شما به وجود می‌آورد. به همین دلیل، باید راه‌ درمان آن را بشناسید تا اگر نشانه‌ها و علائمی از بروز آن مشاهده کردید، سریعا وارد عمل شده و خسارت را به حداقل برسانید. درمان این بیماری به روش‌های طبیعی و شیمیایی تقسیم می‌شود که هرکدام راهکارهای خاص خود را دارد. شما با توجه به نوع  و میزان خسارت می‌توانید یکی از آن‌ها را برگزینید. شما می‌توانید با مطالعه مقاله زیر اطلاعات بیشتری در خصوص مدیریت، کنترل و مقابله با آفت زنبور مغزخوار پسته به‌دست بیاورید:

مبارزه با آفت زنبور مغزخوار پسته

کلام آخر 

زنبور مغز‌خوار پسته، از جمله آفاتی است که تاثیر منفی بسیار زیادی بر باغ‌ها و درختان پسته می‌گذارد. این آفت شامل دو نوع سیاه و طلایی است که در این مقاله از وب‌سایت هواشناسی کشاورزی آباد به‌طور کامل آن‌ها را توضیح دادیم. حملات این زنبورها به مغز پسته باعث خسارت جدی به عملکرد و کیفیت محصول می‌شود. این حملات می‌توانند منجر به کاهش عملکرد باغات، کاهش وزن مغز و از بین رفتن محصولات شوند. بنابراین، مدیریت، کنترل و مبارزه با این آفت امری بسیار ضروری است تا بتوان عملکرد باغات را به حداکثر ممکن ارتقا داد و از خسارات اقتصادی جلوگیری کرد.