پسته، مغزی خوشمزه و مغذی است که در نقاط مختلف جهان کشت می‌شود و به عنوان منبع غذایی ارزشمندی شناخته می‌شود. برداشت به موقع و صحیح این محصول نه تنها بر کیفیت آن تأثیر دارد، بلکه به افزایش بهره‌وری و کاهش هزینه‌ها نیز کمک می‌کند. شناخت زمان مناسب برداشت و عوامل مؤثر بر آن، از جمله تغییر رنگ پوست میوه و شرایط آب و هوایی، اهمیت ویژه‌ای دارد. در این مقاله، به تحلیل نکات کلیدی در تعیین زمان و روش‌های صحیح برداشت پسته خواهیم پرداخت.
عوامل محیطی و تصمیم‌گیری در برداشت
عوامل محیطی نقش بسزایی در تعیین زمان برداشت پسته دارند. شرایطی مانند دما، رطوبت و میزان بارندگی می‌توانند بر کیفیت و زمان رسیدن میوه تأثیر بگذارند. به عنوان مثال، دماهای بالا می‌توانند باعث تسریع در رسیدن میوه‌ها شوند، در حالی که رطوبت زیاد ممکن است به بروز بیماری‌ها و آفات منجر گردد. بنابراین، کشاورزان باید با دقت به پیش‌بینی‌های آب و هوایی توجه کنند و بر اساس آن تصمیم‌گیری کنند. اتخاذ تصمیمات صحیح در این زمینه می‌تواند به بهبود کیفیت محصول و افزایش بهره‌وری کمک کند.
| شرایط محیطی | عواملی مانند استرس‌های خشکی، نوسانات دمایی و تغییرات بافت خاک می‌تواند بر زمان برداشت تأثیر بگذارد. در مناطقی که این عوامل وجود دارند، برداشت باید زودتر انجام شود تا از ترک خوردگی پوست سبز و افزایش آفلاتوکسین جلوگیری شود. |
| انواع رقم و پایه | هر رقم پسته زمان رسیدگی متفاوتی دارد و برداشت باید متناسب با رقم انجام شود. به طور کلی، ارقام زودرس مانند احمد آقایی و فندقی زودتر از ارقامی مثل کله قوچی و اکبری می‌رسند. |
بهترین زمان برای برداشت پسته چه زمانی است؟
بهترین زمان مناسب برداشت پسته زمانی است که 70 تا 80 درصددانه ها در خوشه رسیده باشند.
نشانه‌های رسیدگی و زمان‌بندی دقیق برداشت
1. تغییر رنگ پوست رویی: اولین نشانه رسیدگی پسته، تغییر رنگ پوست رویی از سبز به گلی، ارغوانی یا کرم است. این تغییر رنگ نشان‌دهنده رسیدگی کامل میوه و آمادگی برای برداشت است. این تغییر رنگ معمولاً در اواخر شهریور یا اوایل مهر رخ می‌دهد و باید به دقت رصد شود.
2. سهولت پوست‌دهی: زمانی که پوست نرم به راحتی از پوست سخت داخلی جدا می‌شود، می‌توان گفت پسته آماده برداشت است. بهترین زمان برداشت زمانی است که 70 تا 80 درصد میوه‌های خوشه‌ها به این حالت رسیده باشند.
3. کاهش نیروی اتصال میوه: در این مرحله، نیروی اتصال میوه به دم میوه و دم خوشه به شاخه کاهش می‌یابد. با ضربه زدن به شاخه‌های بارده و شمارش پسته‌های ریزش کرده، می‌توان زمان مناسب برداشت را تخمین زد. به تأخیر انداختن برداشت ممکن است باعث ریزش بیش از حد میوه‌ها به دلیل باد شود.
تأثیر زمان‌بندی برداشت بر کیفیت محصول
| برداشت زود هنگام | این موضوع می‌تواند تعداد پسته‌های دهان بسته و نیمه مغز را افزایش داده و دانه‌ها را ریز و سبک کند، که به کیفیت نهایی محصول آسیب می‌زند. |
| برداشت دیر هنگام | این موضوع می‌تواند باعث زرد و سیاه شدن پوست استخوانی، بد رنگ شدن پسته و افزایش خطر آلودگی به آفلاتوکسین پسته شود که تهدیدی جدی برای سلامت مصرف‌کنندگان به شمار می‌آید. |
نکات فنی در برداشت پسته
- کارگران باید در هنگام برداشت توجیه شوند که خوشه را تنها از محور خوشه قطع کنند تا آسیبی به برگ‌های درخت نرسد. برگ‌ها باید به طور طبیعی ریزش کنند و قبل از ریزش، مواد غذایی خود را به شاخه‌ها و ریشه‌ها منتقل نمایند. در صورتی که کارگران هنگام برداشت، برگ‌ها را همزمان با خوشه قطع کنند، این امر موجب افزایش خشکیدگی شاخه‌ها و کاهش میزان محصول در سال آینده خواهد شد.
- لطفاً در باغ‌هایی که به طور کامل برگ‌های خود را از دست داده‌اند، محصول را هرچه سریع‌تر برداشت کنید تا از بروز عارضه سرخشکیدگی در سال آینده جلوگیری شود.
- محلول‌پاشی یا سم‌پاشی پس از رسیدن محصول می‌تواند منجر به بدرنگ شدن پوست استخوانی و کاهش دید دانه‌های پسته شود؛ بنابراین تا حد امکان باید از آن خودداری کرد.
- مهم‌ترین نکته در سم‌پاشی‌های دوران داشت این است که باید قبل از برداشت پسته، دوره کارنس یا زمان لازم برای تجزیه سم به پایان رسیده باشد. سم‌پاشی‌های دوران داشت باید به‌گونه‌ای مدیریت شوند که دوره کارنس سموم قبل از برداشت به اتمام برسد تا باقی‌مانده سموم در محصول به حداقل ممکن کاهش یابد.
- برای کنترل پسیل، از سموم با دوره کارنس پایین استفاده کنید و حداقل ۱۵ روز قبل از برداشت اقدام نمایید (به هیچ وجه از سموم پرخطر استفاده نشود). اکیداً توصیه می‌شود در صورت امکان از مواد غیرسمی مانند صابون، شستشو دهنده‌ها و سولوپتاس استفاده کنید. باقی‌مانده سموم یکی از اصلی‌ترین معضلات پسته در ارتباط با بازارپسندی جهانی و همچنین تهدیدی برای سلامت مصرف‌کنندگان است.
- با توجه به خنک شدن هوا، برخی باغداران از گوگرد برای کنترل پسیل استفاده می‌کنند. استفاده از گوگرد پودری برداشت محصول را برای کارگران دشوار کرده و می‌تواند مشکلات تنفسی و چشمی ایجاد کند. بنابراین، از مصرف گوگرد پودری خودداری نمایید.
نکات بهداشتی در برداشت و فرآوری پسته
- استفاده از پارچه‌های دو رویه با یک طرف مشخص برای قرار دادن بر روی خاک، به جلوگیری از آلودگی کمک می‌کند.
- انتقال سریع محصول به پایانه‌های فرآوری و خشک‌کردن به‌موقع از اهمیت بالایی برخوردار است.
- زمان بین برداشت و فرآوری باید به حداقل ممکن کاهش یابد تا از افت کیفیت محصول جلوگیری شود. کاهش این زمان برای حفظ کیفیت محصول ضروری است.
- بسته‌بندی مناسب و نگهداری در انبارهای خنک با تهویه مناسب، برای حفظ کیفیت محصول ضروری است.
- محصول باید در سبدهای مخصوص قرار گیرد تا تهویه مناسبی در طول حمل‌ونقل برقرار شود. نگهداری پسته در انبار با دمای ۵ تا ۱۱ درجه سانتی‌گراد و رطوبت پایین، همراه با کف و دیوارهای غیرقابل نفوذ و تهویه مناسب، برای جلوگیری از آلودگی و کاهش کیفیت محصول الزامی است. همچنین، قرار دادن پالت‌ها بر روی کف انبار برای جلوگیری از انتقال رطوبت کف انبار به محصول ضروری است.
توصیه‌های عملیاتی در برداشت پسته
| جلوگیری از ترک‌خوردگی پوست سبز | تأخیر در برداشت ممکن است باعث ترک خوردگی پوست سبز و افزایش خطر آلودگی شود. |
| زمان مناسب برداشت | بهتر است محصول در ساعات اولیه روز برداشت شود و تا زمان انتقال به پایانه در سایه نگهداری شود. |
| ظرفیت پایانه‌های فرآوری | پایانه‌های فرآوری باید ظرفیت لازم برای پردازش سریع محصول و بسته‌بندی به موقع را داشته باشند. |
کلام پایانی
تعیین زمان مناسب برداشت پسته و رعایت نکات کلیدی مرتبط با آن، نقش حیاتی در حفظ کیفیت و سلامت محصول دارد. جلوگیری از ترک‌خوردگی پوست سبز و کاهش خطر آلودگی، با برداشت در ساعات اولیه روز و نگهداری در شرایط مناسب از جمله دما و رطوبت، امری ضروری است. همچنین، ظرفیت پایانه‌های فرآوری و استفاده از تجهیزات مناسب برای حمل‌ونقل، به بهبود فرآیند برداشت کمک می‌کند. با رعایت این نکات، می‌توان به حداکثر کیفیت و بهره‌وری در تولید پسته دست یافت. در نهایت، توجه به این جزئیات می‌تواند به افزایش ارزش محصول و رضایت مشتریان کمک کند.
با سلام و خسته نباشی
عرضی و سوالی دارم
امروز من پسته باغمونو البته در حد بسیار کم چون سال اول بار دهیشه چیدم
سمغ بسیار چسبنده و آزار دهنده بود چکنم که سمع به پسته آغشته نشه ممنون میشمراهنمایی کنین