ذرات ماسه بادی، آب را به مدت طولانی‌تری در خاک نگه می‌دارند. همین ویژگی باعث شده تا این ماده به عنوان یک اصلاح‌کننده خاک مورد توجه قرار گیرد. با توجه به اینکه بسیاری از باغداران پسته کشور با مشکل کم‌آبی و شوری خاک دست‌وپنجه نرم می‌کنند و سیستم‌های آبیاری باغ‌ها نیز نوین و پیشرفته نیست، برای مدیریت مصرف آب در باغ پسته می‌توان از ماسه بادی کمک گرفت.
دلایل استفاده از ماسه بادی برای پسته
از ماسه بادی برای اصلاح خاک‌های سنگین و اصطلاحاً سبک کردن آنها استفاده می‌کنند. ریختن آن روی سطح خاک باغ پسته باعث می‌شود آب به‌راحتی به درون خاک نفوذ کند و مدت بیشتری در آن بماند. به این ترتیب، نیاز به آبیاری کاهش می‌یابد. همچنین کاربرد آن با هدف جلوگیری از تبخیر شدید آب خاک و شوری خاک رایج است.
مزایای ماسه بادی برای پسته
در مناطق پسته‌کاری که رطوبت نسبی کم، بارندگی اندک، دمای هوا بالا و تابش آفتاب و وزش باد شدید است، استفاده از ماسه بادی برای پسته نتایج زیر را در پی دارد:
- افزایش نفوذ آب در خاک
- نگهداری طولانی‌تر آب درون خاک
- بهبود تهویه خاک‌های دارای بافت رسی
- اصلاح بافت و سبک کردن خاک‌های سنگین
- کمک به رشد بهتر ریشه‌ها و نفوذ بهتر آنها به عمق خاک
- بهبود شرایط تبخیر و تعرق گیاه بدون ایجاد خسارت خشکی در درخت
- جلوگیری از ایجاد درز و شکاف در خاک به‌ویژه در زمین‌های رسی و مستعد سله
کاربرد ماسه بادی در باغات پسته در نهایت باعث بهبود رشد و عملکرد درختان می‌شود.
ویژگی‌های ماسه بادی مناسب برای باغ پسته
خصوصیات ماسه بادی خوب برای کشاورزی و باغ پسته عبارتند از:
- شوری و سدیم کم
- ذرات 2-0.05 میلی‌متری
- خلوص بالا (بیش از 80 %)
- یکدستی ذرات و دانه‌بندی یکنواخت
- کمتر بودن غلظت عناصر سنگین نسبت به حد بحرانی
- نداشتن ذرات درشت و سنگ‌ریزه (جلوگیری از اختلال در کارکرد ادوات باغی)
مراحل ماسه‌دهی در باغات پسته
پیش از ماسه‌دهی باغ پسته باید لایه‌های سخت خاک را با زیرشکن از بین ببرید. البته ممکن است به ریشه درختان آسیب برسد. از آنجا که ریشه پسته در صورت آسیب، دیر ترمیم می‌شود؛ بهتر است برای جلوگیری از کاهش رشد و عملکرد درخت، زیرشکنی را به تناوب اجرا کنید. یعنی در یک سال، خاک یک سمت درخت را لایه‌شکنی کنید و یک یا دو سال بعد، این کار را در سمت دیگر انجام دهید.
پس از آماده‌سازی خاک، بسته به نیاز، لایه‌ای ماسه به ضخامت 8 تا 10 سانتیمتر روی خاک بریزید. ماسه را می‌توانید با بیل مکانیکی روی زمین پخش کنید. تلاش کنید ضخامت لایه ماسه در همه سطح مورد استفاده یکسان باشد. همچنین برای گرفتن نتیجه مطلوب و افزایش کارآمدی ماسه در نگهداری رطوبت خاک، تا جای ممکن از مخلوط‌کردن آن با خاک باغ بپرهیزید.
زمان کاربرد ماسه بادی برای پسته
بهترین زمان اضافه کردن ماسه بادی به خاک باغ پسته، از نیمه دوم پاییز و هنگام خزان درخت است. در باغ‌های در معرض تنش خشکی، افزودن لایه‌ای از ماسه به ضخامت 10 سانتیمتر، برای جلوگیری از تبخیر شدید مناسب است. این کار معمولاً در آغاز زمستان انجام می‌شود. در باغ‌هایی با خاک شور نیز، افزودن لایه 8 سانتی‌متری ماسه به روی خاک از حدود نیمه آذر تا نیمه بهمن مناسب است. عملیات ماسه‌دهی را نهایتاً تا نیمه زمستان به پایان ببرید تا بتوانید در اوایل اسفند آبیاری‌های سنگین را به‌منظور آبشویی انجام دهید.
نکات مهم استفاده از ماسه بادی در باغات پسته
- پس از افزودن ماسه به خاک بهتر است دست‌کم یک نوبت آبیاری سنگین انجام دهید تا شوری احتمالی در منطقه ریشه از بین برود.
- گاهی ممکن است، مشاوران کشاورزی توصیه کنند خاک و ماسه را با یکدیگر مخلوط کنید. در این مواقع، از میزان ماسه گفته شده تنها در بخش‌های توصیه شده استفاده کنید.
- میزان ماسه بادی مورد نیاز، به مساحت باغ شما و نظر کارشناسان کشاورزی بستگی دارد. در باغ‌هایی که اصلاح خاک مد نظر است، معمولاً از ماسه فراوان (دست‌کم ۱۰۰ یا ۲۰۰ کامیون در هکتار) استفاده می‌شود.
سخن پایانی
بسیاری از گیاهان در خاک‌های رسی و سنگین بافت رشد خوبی ندارند، بنابراین باید آنها را به روش مناسب اصلاح کرد. افزودن ماسه بادی به این نوع خاک‌ها یکی از مهمترین روش‌های اصلاح خاک است. این کار در مناطق گرم و خشک مانند باغ‌های پسته کشور، افزون بر بهبود ساختمان خاک، باعث صرفه‌جویی در مصرف آب نیز خواهد شد. برخی باغداران گزارش داده‌اند، با ماسه‌دهی می‌توان دور آبیاری را طولانی‌تر کرد و این به بهینه‌سازی مدیریت آبیاری آب در باغ پسته کمک می‌کند.
