گسترش صنایع تولید کود و متنوع‌شدن روش‌ها و تجهیزات کودرسانی تولیدکنندگان کودهای شیمیایی را به عرضه محصولات متنوع‌تر ترغیب کرده است. یکی از انواع محبوب کودهای پتاسیمی، کود سولوپتاس است. این کود نقش مهمی در رفع نیاز گیاهان به دو عنصر پر نیاز پتاسیم و گوگرد دارد. به همین دلیل در سال‌های گذشته مورد توجه کشاورزان و باغداران قرار گرفته است.
سولفات پتاسیم (SOP) مهمترین کود پتاسیمی مورد استفاده در کشاورزی به شمار می‌رود. این کود را از نظر میزان کلر، انحلال‌پذیری، اندازه ذرات یا شکل فیزیکی و همچنین شیوه کاربرد به انواع و درجه‌های مختلفی دسته‌بندی می‌کنند. سولفات پتاسیم استاندارد، گرانوله (دانه‌بندی‌شده) و پودری از جمله آنها هستند. سولوپتاس یا پتاسیم محلول در آب، فرمی از سولفات پتاسیم است که اندازه ذرات آن بسیار کوچک است و به‌آسانی در آب حل می‌شود. شما می‌توانید از آن به روش محلولپاشی یا کودآبیاری (در همه سیستم‌های آبیاری) استفاده کنید تا محصولاتی با عملکرد بالا و کیفیتی مرغوب و صادراتی داشته باشید.
کود سولوپتاس چیست؟
کودهای پتاسیمی در انواع کلرور پتاسيم، نيترات پتاسيم، سولفات پتاسيم محلول (سولوپتاس) و… عرضه می‌شوند. سولوپتاس نام تجاری سولفات پتاسیم است و منظور از آن، سولفات پتاسیمی است که به‌خوبی در آب حل می‌شود. دیگر انواع این گونه از کود نیز در آب حل می‌شود ولی، انحلال‌پذیری کود سولوپتاس بیشتر از انواع استاندارد یا گرانول سولفات پتاسیم است. سولوپتاس از کودهای پرمصرف به‌شمار می‌رود. سرعت و میزان حل‌شدنش در آب بالاست. همچنین جذب آن توسط گیاه سریع اتفاق می‌افتد. از این‌رو، کاربرد این کود به‌ویژه در شرایط شوری خاک، آبیاری بیش از اندازه، زهکش ضعیف و نیز برای گیاهان حساس به کلر گزینه مناسبی است.
سولوپتاس برای جلوگیری از کمبود پتاسیم و گوگرد، رفع نشانه‌های کمبود این عناصر در گیاه و اصلاح عدم تعادل آنها در خاک به کار می‌رود. این کود سریع‌الاثر به صورت کریستال بسیار ریز است و در نتیجه فرآیندی به نام مانهایم تولید می‌شود. در این فرآیند، کلرید پتاسیم در کوره‌ای با دمای بالا و بیش از ۸۰۰ درجه سانتی‌گراد (کوره مانهایم) با اسید سولفوریک خالص واکنش می‌دهد و سولفات پتاسیم و اسید هیدروکلریک تولید می‌کند. در جدول زیر نام تجاری، ترکیبات و کاربرد انواع کود سولفات پتاسیم آمده است:
| نام تجاری کود | K2O | SO4 | Cl | مشخصات و کاربرد |
| K50-پتاس | ۵۰/۴ | ۵۲/۶ | ۲/۱ | برای کاربرد مستقیم یا استفاده در ساخت کودهای ترکیبی |
| گرانوپتاس | ۵۰/۲ | ۵۲/۶ | ۲/۳ | فرم دانه‌ای، بدون گردوغبار، ایده‌آل برای مخلوط‌کردن و کاربرد فله یا استفاده مستقیم با توزیع یکنواخت روی خاک |
| سولوپتاس | ۵۱/۵ | ۵۵/۸ | ۰/۶ | فرم بسیار محلول و مناسب کوددهی سریع |
| K-Leaf | ۵۲/۰ | ۵۵/۸ | ۰/۲ | فرم بسیار محلول با سرعت حل‌شدن بالا، مناسب محلولپاشی |
مزایای سولوپتاس
مهمترین مزایای مصرف کود سولوپتاس در کشاورزی عبارتند از:
- سرعت بالای انحلال‌پذیری
- افزایش رشد، گلدهی و میوه‌دهی
- قابلیت حل‌شدن کامل در آب (نداشتن ته‌مانده)
- کمک به افزایش جذب فسفر، آهن و دیگر ریزمغذی‌ها
- کلرید بسیار کم (جلوگیری از آسیب کلر بیش از اندازه به گیاه)
- جذب سریع و قابل‌قبول توسط گیاه و کمک به بهبود عملکرد و کیفیت محصول
- افزایش مقاومت محصولات زراعی در برابر آسیب‌های حمل‌ونقل یا ذخیره‌سازی و انبارکردن
- مقاوم‌سازی گیاهان در برابر تنش‌های زنده و غیرزنده مانند خشکی، گرما، آفتاب‌سوختگی، آفات و بیماری‌ها
- ایجاد محلول یکنواخت برای تغذیه گیاه و همچنین جلوگیری از تشکیل رسوب در تجهیزات آبیاری و قطره‌چکان‌ها
ناگفته نماند، اهمیت استفاده از این کود در محصولات صادراتی بسیار بالاست. به‌عنوان مثال، سولفات پتاسیم محلول در آب، در افزایش مقاومت درختان پسته در برابر گرمازدگی، سرمازدگی و پسیل پسته کارآمد است. دیگر فواید کود سولوپتاس برای پسته شامل موارد زیر است:
- کاهش پوکی
- افزایش خندانی
- پر شدن یکنواخت مغز
- بهبود و کنترل جذب آب و مواد مغذی از خاک
- بهبود کیفیت و بازارپسندی میوه پسته (اندازه، مزه و ارزش غذایی آن)
شیوه کاربرد سولوپتاس
از آنجا که کود سولوپتاس به‌خوبی در آب حل می‌شود، می‌توان آن را به‌شیوه محلولپاشی یا کودآبیاری (در قالب سیستم‌های گوناگون غرقابی، قطره‌ای یا بارانی، میکروآبپاش و همچنین سیستم سنتر پیوت یا آبيارى عقربه‌ای/ دوار مرکزی به کار برد. گاهی نیز آن را در ترکیب آمیخته کودی درون چالکود استفاده می‌کنند. با توجه به توصیه‌های کودی و نظر کارشناسان، کشاورزان ممکن است آن را با کودهای دیگر (به جز کودهای دارای کلسیم) مخلوط کنند.
میزان مصرف سولوپتاس
بهترین راه تعیین مقدار کود سولوپتاس مشورت با مشاور کشاورزی است. روی بسته‌بندی کودها نیز میزان مناسب آنها برای محصولات باغی، زراعی، گلخانه‌ای و کشت‌های هیدروپونیک نوشته شده است. این مقادیر بر اساس کیلوگرم پودر جامد در هزار لیتر آب و با توجه به شیوه کوددهی یا سیستم آبیاری اعلام می‌شود. معمولاً کاربرد کود سولوپتاس در سیستم غرقابی بیشتر از آبیاری تحت فشار است. برای محلولپاشی نیز در مقایسه با آبیاری تحت فشار، به سولوپتاس کمتری نیاز خواهید داشت.
بهترین زمان مصرف کود سولوپتاس
معمولاً در آغاز فصل و همچنین مراحل انتهایی رشد گیاه می‌توانید از این کود استفاده کنید. با توجه به نقش پتاسیم در تحریک گلدهی، کاربرد سولوپتاس در آغاز فصل رشد و به‌ویژه برای پسته و دیگر محصولات سال‌آور توصیه می‌شود. پتاسیم در سوخت‌وساز و انتقال ترکیبات مختلف در گیاه نقش دارد.
بنابراین، محلولپاشی یا کودآبیاری با سولوپتاس هنگام تشکیل، رشد یا حجم‌گیری میوه‌ها و همچنین مرحله پر شدن مغز پسته، بر اندازه و کیفیت محصول تأثیر می‌گذارد. برای پسته، این زمان حدود اواخر اردیبهشت تا تیر ماه است. مراحل غده‌زایی سیب‌زمینی، تشکیل غلاف و خوشه در ذرت و پر شدن و شیری‌شدن دانه‌های آن، همچنین پنجه‌زنی، رشد ساقه، ایجاد خوشه و دانه‌بندی در برنج از بهترین زمان‌ها برای کاربرد کود سولوپتاس در محصولات دیگر است.
سخن پایانی
پیشرفت‌‌ها در زمینه شناسایی و ارائه فرم‌های دسترس‌پذیرتر مواد مورد نیاز گیاهان باعث تولید کودهایی مانند کود سولوپتاس شده است. این کود پتاسیمی کارآمد، به‌خوبی پتاسیم و گوگرد مصرفی گیاهان را تأمین می‌کند. شیوه کاربرد آن ساده است و به‌صورت محلولپاشی یا کودآبیاری استفاده می‌شود. محلول آن یکنواخت و بدون رسوب است و با سیستم‌های آبیاری گوناگون سازگاری دارد. سولفات پتاسیم محلول در آب، به‌سرعت جذب گیاه می‌شود و در افزایش مقاومت آن به تنش‌ها و همچنین تولید محصولات با کیفیت و دارای بیشترین ارزش صادراتی نقش دارد.
منابع:
