باغداران به اولین آبیاری درختان پسته پس از بیداری، اصطلاحاً آبیاری استارت پسته میگویند. ناگفته پیداست یکی از مهمترین و بااهمیتترین بخشها در پرورش و نگهداری از درختان پسته، آبیاری آنهاست. دادن کودهای خوب، و استفاده درست از آب و کود در آب استارت درخت پسته از اهمیت خاصی برخوردار است. درخت پسته در آغاز رشدش به آبیاری متفاوتی در مقایسه با دیگر مرحلههای رشدی خود نیازمند است. آبیاری نادرست توسط باغدار در این مرحله، میتواند بهشدت بر عملکرد و باردهی درختان تأثیرات نامطلوبی بگذارد. از اینرو، با توجه به اهمیت این مسئله، در این مقاله به بررسی آبیاری استارت درخت پسته میپردازیم. پس تا پایان این مطلب همراه ما باشید.
- دلیل اهمیت آبیاری استارت پسته
- آب استارت چه عناصر مهمی دارد؟
- عوامل تاثیرگذار بر آبیاری استارت درختان پسته
- نکات مهم در آبیاری استارت پسته
- چالشهای آبیاری استارت برای باغ پسته
- نقش تکنولوژیهای نوین در آبیاری استارت باغ پسته
- زمان مناسب آبیاری استارت درختان پسته
- روشهای آبیاری استارت باغ پسته
- تاثیر آبیاری استارت بر عملکرد درخت پسته
- کود مناسب برای آبیاری استارت پسته چیست؟
- کلام آخر
دلیل اهمیت آبیاری استارت پسته
با افزایش دما و تغییر نور محیط در آغاز بهار، درست پس از پشت سر گذاشتن دوره خواب زمستانی، درخت پسته برای گلدهی و رشد آماده است. زمان آبیاری زمانی است که جوانههای پسته هنوز فعالیتی ندارند. با این حال، اگر درخت در این زمان بهصورت درست و اصولی آبیاری نشود، ریشه آن بهخوبی فعالیت نخواهد کرد و علاوه بر اینکه مستعد مبتلا شدن به آفات و بیماری میشود، روند رشدش نیز با اخلال مواجه خواهد شد.
آبیاری استارت درخت پسته برای رفع این کمبود رشدی بسیار راهگشاست. میزان مناسب آب در این مرحله رشدی و نموی افزون بر بهینهسازی فتوسنتز و خنک کردن برگها، سبب تحریک ریشهها برای جذب مواد مورد نیاز درخت میگردد. آب کافی به درخت اجازه میدهد تا افزون بر رشد بهتر شاخهها، برگها و گلها، کیفیت و کمیت محصول نیز افزایش یابد.
آب استارت چه عناصر مهمی دارد؟
در حقیقت آب استارت درخت پسته عناصر مهم و مورد نیاز درخت را تأمین میکند که برای رشد درخت حیاتی هستند. یکی از اصلیترین این عناصر فسفر است. زیرا این عنصر به افزایش رشد ریشهها، و رشد بیشتر درخت کمک شایانی میکند. با وجود این، میزان دسترسی درخت به فسفر درون خاک به عوامل گوناگونی وابسته است. پس بهتر است با بهرهگیری از کودهای دارای فسفر، به درخت در جذب این عنصر حیاتی کمک کنیم.
نیتروژن یکی از دیگر عناصری است که در باروری درختان پسته بسیار بااهمیت است. همچنین جذب کلسیم بهویژه در سال نخست برای درخت بسیار مهم است. چون کلسیم نه تنها ریشه درخت را تقویت میکند، بلکه درخت را برای رشد بهتر در فصل رشد مهیا میکند. لازم به ذکر است همگی این عناصر را میتوان با مخلوط آب و کود مایع نیز به درخت رساند.
همچنین ریزمغذیها، که به عناصر کمیاب مثل آهن، منگنز، روی، مس و بور معروفند، کلید رشد سالم و پربار گیاهان به شمار میروند. این مواد جادویی به گیاه کمک میکنند تا فرآیندهای حیاتی بیوشیمیاییاش را مثل ساعت منظم پیش ببرد و بدون دردسر رشد کند. بهویژه بور و روی، را میتوان راحت در آب استارت به کار برد تا درختان و گیاهان از شر ریزش گل و میوه خلاص شوند. این عناصر مثل محافظی وفادار عمل میکنند و شاخهها و برگها را پرپشت و سرحال نگه میدارند.
عوامل تاثیرگذار بر آبیاری استارت درختان پسته
با اینکه در بخشهای پیش، از اهمیت آبیاری استارت باغ پسته گفتیم بهتر است در اینجا شما را با عوامل کلیدی در موفقیت آبیاری استارت پسته بیشتر آشنا کنیم. در درجه اول شما با برگزیدن روش مناسب آبیاری، زمانبندی دقیق و درست، و شناخت ویژگیهای خاص خاک باغ خود، بر کارآمدی آبیاری استارت درختان پسته خود به شکل چشمگیری میافزایید و از هزینههای اضافی میکاهید. بیایید به این موارد نگاهی بیندازیم:
-
زمانبندی درست
در آبیاری استارت پسته، زمانبندی درست بسیار مهم است. شما نباید خیلی زود آبیاری استارت باغ پسته را آغاز کنید. چرا؟ چون انباشت آب اضافی در خاک، سبب تنش ریشه در دماهای پایین میشود و میتواند فعالیتش را با اختلال مواجه کند. از طرف دیگر، نباید آبیاری را با تأخیر زیاد انجام دهید. زیرا در آن صورت، درختان شما دیگر توان لازم برای تشکیل گل و میوههای اولیه را نخواهند داشت. پس بهتر است آبیاری استارت درختان پسته در زمان مناسب، معمولاً پایان اسفند تا اوایل فروردین انجام شود. البته باز هم این کار به وضعیت رطوبت خاک و دمای هوا بستگی دارد و باید این نکات را نیز در نظر گرفت.
-
بررسی ویژگیهای خاک
معمولاً درخت پسته در خاکهای سبک و نیمه سنگین، البته به شرط آنکه از زهکشی مناسبی برخوردار باشند، باردهی بهتری دارد. زیرا خاک شنی ظرفیت نگهداری رطوبت پایینی دارد و درخت نیازمند آبیاری زیاد است. از سوی دیگر، خاک رسی نیز با ماندگاری بالای آب در ناحیه ریشه میتواند باعث خفگی ریشه شود. بنابراین، شما باید در وهله نخست، ساختمان و بافت خاک باغ خود را بشناسید. پس از آن است که میتوانید مناسبترین شیوه آبیاری استارت پسته را برگزینید تا هم آب کافی را به ریشهها برساند و هم به زهکشی خاک آسیب نزند.
-
بررسی وضعیت اقلیمی
با توجه به هوای گرم و خشک نواحی پستهخیز کشور، که سبب تبخیر بیشتر آب میشود، شما باید پیش از آغاز آبیاری استارت باغ پسته، میانگین رطوبت نسبی منطقه و دمای روزانه را بررسی کنید. با افزایش ناگهانی دمای هوا، درخت پسته مانند هر گیاه دیگری نیاز به آب بیشتری خواهد داشت. همچنین وزش بادهای گرم در آغاز فصل بهار میتوانند به تشدید تبخیر آب موجود در سطح خاک بینجامند. از اینرو، شما باید با توجه به این عوامل اقلیمی، حجم آبیاری خود را افزایش یا کاهش دهید.
نکات مهم در آبیاری استارت پسته
پیش از شروع آبیاری و برای نتیجه بهتر لازم است تا نکات مهمی را رعایت کنیم. آبیاری استارت باغ پسته را فقط وقتی خاک خشک است انجام دهید؛ پیش از هر کاری، با آگاهی از هواشناسی کشاورزی اگر باران در راه است، دست نگه دارید تا آب هدر نرود. کیفیت آب مثل کلیدی طلایی عمل میکند؛ از آب پاک و بدون آلودگی مطمئن شوید. بهاینترتیب کودها قدرتمند جذب میشوند. pH خاک هم باید متعادل باشد، وگرنه مواد مغذی بهخوبی جذب نمیشود.
مقدار آب را با توجه به گیاه، خاک و هوا تنظیم کنید؛ نه کم که ریشهها تشنه بمانند، نه زیاد که غرقاب شوند و کودها بیاثر گردند. آب را یکنواخت پخش کنید تا همه ریشهها از آن سهم ببرند. از ترکیبات کود متناسب با نیاز گیاه استفاده کنید؛ آزمایش خاک بهترین راهنما برای این کار است. روش آبیاری را هم بر اساس خاک و گیاه انتخاب کنید. و سرانجام پیش از مخلوط کردن، سازگاری کودها را بررسی کنید و فقط از انواع محلول در آب بهره ببرید تا همه چیز روان و بیدردسر پیش برود.
چالشهای آبیاری استارت برای باغ پسته
اگرچه در بخشهای قبلی از ضرورت آبیاری استارت درختان پسته گفتیم، ولی شما باید بدانید که ممکن است در روند آبیاری با چالشهایی روبرو شوید و باید برایشان چارهجویی کنید. این چالشها عبارتند از:
-
محدودیت منابع آب در نواحی پستهخیز
کمبود و محدودیت منابع آبی حتی در فصلهای سرد و بارانی سال برای باغداران نواحی پستهخیز یکی از چالشهای اساسی است. شما در این شرایط بهتر است خود را با روشهای نوین و نوآورانه آبیاری قطرهای یا مدیریت بهینه مصرف آب تطبیق دهید. همچنین گردآوری آب باران میتواند تا حدی این مشکل را رفع کند.
-
کیفیت کم آب
آب دارای نمک و املاح فراوان، به ریشه و خاک آسیب زیادی میزند و شوری خاک را نیز افزایش میدهد. بنابراین شما باید با انجام آزمایشهای دورهای به بررسی کیفیت آب مصرفی باغ خود بپردازید. بهاینترتیب میتوانید اگر نیاز بود با استفاده از فیلترهای مناسب، مخلوط کردن آب شور و شیرین، و یا سرانجام بهرهگیری از اصلاحکنندههایی مثل گوگرد مایع یا سولفوران اسید، فرایند آبیاری باغ خود را بهبود دهید.
-
افزایش هزینهها
برای انجام عملیات آبیاری نوین مانند سیستم مکانیزه آبیاری قطرهای یا زیرسطحی، شما نیازمند تهیه تجهیزات حرفهای و نصب دقیق آن هستید. هرچند خرید این تجهیزات هزینههای شما را افزایش میدهد، ولی باید توجه داشته باشید که این کار در بلند مدت به سود شماست. زیرا با افزایش بهرهوری مصرف آب و در نتیجه افزایش محصول، ایمنی آبیاری بهتر تأمین میشود و بسیاری از چالشها برطرف میگردد؛ به همین دلیل هزینهها در بلندمدت جبران خواهد شد.
نقش تکنولوژیهای نوین در آبیاری استارت باغ پسته
فناوریهای نوین امروزه توانایی ما را در باغداری و کشاورزی بهبود بخشیدهاند. آبیاری استارت پسته نیز از گسترش تکنولوژی بیبهره نمانده است. ایستگاههای آنلاین هواشناسی، سیستم کنترل از راه دور، نرمافزارها و برنامههای تخصصی تبخیر و بارشهای احتمالی، و حسگرهای رطوبت خاک، به شما کمک میکند تا هر لحظه که خواستید از وضعیت درختان باغ خود آگاه شوید. ناگفته پیداست شما با در اختیار داشتن این حجم از دادهها تصمیمهای بهتر و دقیقتری درباره اندازه و زمان آبیاری میگیرید.
زمان مناسب آبیاری استارت درختان پسته
نباید پس از فعال شدن جوانهها آبیاری استارت باغ پسته را شروع کنید. زیرا در این مرحله (مگر اینکه خاک باغ بسیار خشک باشد) آبیاری به ریزش گلها و کاهش باردهی پسته میانجامد. بهترین زمان آبیاری استارت درختان پسته با توجه به عوامل مختلف اقلیمی، اواسط اسفند ماه تا اوایل فروردین میباشد. در حقیقت در نواحی گرمتر آبیاری در اسفند ماه و در مناطق سردسیرتر به دلیل اینکه درختان دیرتر از خواب زمستانی برمیخیزند، آبیاری در آغاز بهار انجام میشود.
در هر حال در این بازه زمانی درختان پسته نیاز به آبیاری دارند تا به سرمازدگی دچار نشوند. با وجود این پیش از هر چیز باید خاک باغ را بررسی کنید. مثلاً اگر روزهای پیش بارندگی شدیدی رخ داده است، از آبیاری بپرهیزید. همچنین اگر زمین تا عمق 10 تا 15 سانتیمتر خشک شده باشد، لازم است تا برای درختان آب بیشتری تأمین کنید. ولی اگر زمین مرطوب بود، درختان بینیاز از آب میباشند. در این مرحله کود هیومات پتاسیم نیز میتواند به رشد درختان باغ کمک کند.
روشهای آبیاری استارت باغ پسته
روشهای گوناگونی برای آبیاری درخت پسته وجود دارد که شما باید با توجه به فاکتورهایی مانند اندازه باغ، شیب زمین، بافت خاک و میزان دسترسی به آب دست به انتخاب بهترین روش بزنید.
-
آبیاری نشتی
در این روش متداول شما ابتدا جوی یا پشتههایی در اطراف درختان میسازید و سپس آب را در آنها جاری میکنید. آب آرامآرام از جوی به کناره ریشهها نفوذ میکند و درخت را سیراب میکند. هرچند ناگفته نماند این روش برخلاف باغهای کوچک یا متوسط برای باغهای بزرگ مطلوب نیست و بر مصرف آب بهشکل چشمگیری میافزاید. اگر در آبیاری استارت درختان پسته از این روش بهره میبرید باید شیب جویها، دبی آب و زمان ماندگاری آب در اطراف ریشه را بهخوبی و با دقت کنترل کنید.
-
آبیاری غرقابی
در روش غرقابی شما باید زمین را کاملاً غرقاب کنید تا ریشه درخت با جذب رطوبت آبیاری شود. روشی است ساده ولی چالشهایی مانند هدررفت آب و هزینه بالا با خود به همراه دارد. همچنین در خاکهای رسی به دلیل جذب بالای آب، احتمال خفگی ریشه وجود دارد. لازم به ذکر است شما باید از استفاده مداوم از روش غرقابی بپرهیزید، زیرا با این کار امکان تهویه مناسب برای ریشه فراهم نشده و عملاً ساختار خاک را تخریب میکنید.
-
آبیاری قطرهای
این روش یکی از بهینهترین روشهای آبیاری استارت پسته است که مورد توجه بسیاری از باغداران حرفهای است. در این روش با کاهش تبخیر سطحی و جلوگیری از هدررفت آب، مصرف آن را بهینه میکنیم. در این روش آب بهشکلی کنترل شده، در نزدیکی ریشه یا طوقه درخت تخلیه شده و عمق مرطوب محدودی در خاک میسازد. بنابراین ریشهها آرامآرام، یکنواخت و بهتدریج آبیاری میشوند. پس در آبیاری قطرهای از تنشهایی که نوسانات رطوبتی بهوجود میآورند، خبری نیست. هرچند نباید ناگفته گذاشت که در این روش آبیاری، پاکیزگی قطرهچکانها برای پرهیز از مسدود شدن آنها و مدیریت دقیق فشار آب برای آبیاری یکنواخت درختان نهایت اهمیت را دارد.
-
آبیاری زیرسطحی
اجرای درست این روش آبیاری دشوار است، و حتی ممکن است سبب گردهمایی ریشهها در یک نقطه شود که این مسئله میتواند مانع از گسترش درست شبکه ریشه گیاه شود. ولی با وجود این، کاهش مصرف آب و کاهش تبخیر آن به همراه کاهش علفهای هرز از مزایای روش آبیاری زیرسطحی است.
در نهایت باید گفت نهالها در آغاز زندگیشان تشنهتر از هر زمان دیگری هستند. برای اینکه ریشهها فرصت رشد پیدا کنند، باید خاک همیشه کمی مرطوب بماند و خشک نشود. میزان آبی که هر درخت نیاز دارد بسته به شرایط محل زندگیتان فرق میکند؛ نوع خاک، میزان بارندگی، کیفیت زهکشی و حتی تابش خورشید تعیین میکنند چه مقدار آب کافی است. پس بهتر است قبل از آبیاری، نگاهی به وضعیت محیط بیندازید.
تاثیر آبیاری استارت بر عملکرد درخت پسته
اغراق نیست اگر یادآور شویم آبیاری استارت پسته در رشد کیفی و کمی محصول پسته چه نقش پررنگی دارد. دریافت آب کافی در آغاز فصل رشد به درخت کمک میکند تا برای رویش گلهای سالم و رشد سرشاخهها، انرژی لازم را بدست آورد. رطوبت کافی نه تنها سبب افزایش خندانی میوهها میشود، بلکه گلها را به میوههایی تبدیل میکند با اندازه و وزن مطلوب. پس روشن است آبیاری استارت باغ پسته به افزایش کیفیت و ارزش تجاری محصول شما میانجامد. با این همه، افزون بر آنچه گفتیم آبیاری استارت درختان پسته به بهبود کلی وضعیت درخت پسته نیز میانجامد، که این موارد عبارتند از:
-
بهبود مقاومت در برابر تنشها
ریشه نیرومندتر و دارای مقاومت بیشتر در هنگام تنشهای محیطی مثل خشکسالی و درجه حرارت بالای هوا، ارمغان آبیاری مناسب در فصل رشد درختان پسته است. ناگفته نماند درختان پسته در تابستان گرم نیاز کمتری به آبیاری دارند، چون ریشههای آنها آب را از عمق بیشتر جذب و نیاز خود را برطرف میکند. بنابراین آبیاری بهینه استارت بر مصرف آب در طول سال نیز تأثیرگذار است.
-
مراحل پایش پس از آبیاری استارت پسته
پس از آبیاری استارت باغ پسته شما به هیچ وجه نباید پایش درختان را ترک کنید. نشانههای مثل تغییر رنگ یکباره و غیرطبیعی، پژمردگی و ریزش برگها، نشان از تشنگی و ناکافی بودن آبیاری دارند. در صورت مشاهده این نشانهها شما باید فوراً برنامه آبیاری را دوباره تنظیم کنید و با استفاده از کودهای مناسب مشکل درختان را برطرف کنید.
کود مناسب برای آبیاری استارت پسته چیست؟
مرحله آغازین کشت پسته، حساسترین برهه زندگی این درخت ارزشمند است. تصمیمهایی که در همین روزهای ابتدایی گرفته میشود، تأثیر مستقیم بر آینده درخت، میزان باردهی و سلامت آن دارد. یکی از مهمترین این تصمیمها، انتخاب کودی است که با نیازهای تغذیهای نهال در زمان آب استارت هماهنگ باشد. کودها وظیفه تأمین مواد مغذی حیاتی را بر عهده دارند؛ موادی که ریشههای تازهتشکیلشده برای رشد سالم و پایدار به آنها نیاز دارند. انتخاب نامناسب کود میتواند یکی از دلایل اصلی رشد نکردن نهال پسته در همان ماههای ابتدایی باشد، زیرا کیفیت و ترکیب کود، مسیر رشد درخت را از همان ابتدا تعیین میکند.
کود مناسب برای آب استارت باید شامل عناصر اصلی مانند نیتروژن، فسفر و پتاسیم باشد. در کنار اینها، حضور عناصر ریزمغذی همچون آهن، منگنز، روی و مس نیز برای سلامت کلی درخت ضروری است. علاوه بر غذارسانی به درخت، یک کود استاندارد میتواند ساختار خاک را بهبود دهد، ظرفیت نگهداری آب را افزایش دهد و هوادهی خاک را بهتر کند؛ عواملی که مجموعاً به رشد قویتر ریشه و جلوگیری از بروز بیماریهای ریشهای کمک میکنند.
از آنجا که ریشههای پسته در ابتدای رشد هنوز قدرت جذب بالایی ندارند و نمیتوانند عناصر غذایی را بهطور کامل دریافت کنند، بهتر است مصرف کودهای شیمیایی را در این دوره به حداقل برسانید. اگر هم نیاز به استفاده بود، کودهایی با ماندگاری بیشتر مانند سولفات آمونیوم یا نیترات کلسیم برای شروع رشد گزینههای مناسبتری هستند. همچنین کودهای زیستی حاوی باکتری بهشدت توصیه میشوند. این باکتریها با حل کردن مواد معدنی موجود در خاک، جذب عناصر غذایی را برای ریشههای جوان آسانتر میکنند و به قدرت رشد نهال کمک چشمگیری میرسانند.
به پیشنهاد کارشناسان استفاده از هیومیک اسید محلول در آب پیش از جوانهزنی درخت میتواند بر رشد بهتر آن مؤثر باشد. این اسید که تجزیهشده از مواد آلی است رنگ قهوهای تیره دارد. در حقیقت، این ماده با نام هیومیک اسید اصطلاحی گسترده است که برای نامیدن مخلوط پیچیدهای از اسیدهای گوناگون در محلولهای قلیایی بهکار میرود.
لازم به ذکر است شما میتوانید در آبیاری استارت درختان پسته از کودهای زیر نیز بهره ببرید:
- کود هیومیک اسید
- کود سولفات روی برای رفع نیاز به عنصر روی
- کود آمونیوم سولفات برای رفع کمبود عنصر نیتروژن
- کودهای اسید فسفریک یا اوره فسفات برای رفع نیاز عنصر فسفر
کلام آخر
موفقیت در باردهی مناسب پسته به عوامل گوناگونی وابسته است که بدون شک آبیاری استارت باغ پسته یکی از مهمترین آنهاست. آبیاری دقیق، درست و اصولی باعث میشود رشد شاخهها، گلدهی و میوه درخت از لحاظ کیفی و کمی افزایش چشمگیری داشته باشد. هرچند شما باید برای آبیاری مناسب عواملی مانند نوع خاک باغ، شرایط اقلیمی و زمانبندی درست را نیز در نظر بگیرید تا موفقیت حاصل شود. امیدواریم این مقاله مورد توجه شما کشاورز گرامی واقع شده باشد.
